ژنیکوماستی در اصطلاح از دو بخش تشکیل شده: ژنیکو، به معنای زن و ماستی، به معنای سینه میباشد . بنابراین ژنیکوماستی، یعنی زنانه شدن سینه‌ی یک مرد که نباید آن را با دو پدیده دیگر اشتباه گرفت : تجمع بافت چربی (لیپوماستی) و حجیم شدن عضلات سینه. در این دو حالت، ژنیکوماستی، کاذب میباشد، نه حقیقی
ژنیکوماستی حقیقی، حجیم شدن و تکثیر بافت غده‌ای (گلاندولر) سینه است. ژنیکوماستی، پدیده‌ای است سهل و ممتنع، یعنی هم طبیعی و ساده است (فیزیولوژیک) و نیازی به درمان ندارد و میتواند جدی و نشانه‌ای از یک بیماری صعب‌العلاج باشد.
ژنیکوماستی طبیعی در سه حالت و شکل دیده میشود: نوزادی، بلوغ و سالمندیژنیکوماستی نوزادی در ۶۰ تا ۹۰ درصد نوزادان پسر، به دلیل وجود استروژن مادر در خون نوزاد، عارض میشود. ژنیکوماستی نوزادی، در چند هفته اول زندگی به وجود می آید. این پدیده، موقتی و گذرا میباشد و ظرف چند هفته از بین می‌رود.
ژنیکوماستی بلوغ، در۶۰ تا ۷۰ درصد پسرها در دوران بلوغ دیده میشود و اغلب با درد و حساسیت سینه همراه است. ژنیکوماستی بلوغ، در پسرهای نوجوان و تازه بالغ بین سنین ۱۲ تا ۱۵ سالگی ظاهر میگردد. این پدیده، ممکن است از چند ماه تا چند سال طول بکشد (۶ ماه تا ۳ سال)
ژنیکوماستی سالمندی در ۳۰ تا ۸۰ درصد افراد مسن مشاهده میشود . معمولا ژنیکوماستی پیری، بعد از ۴۵ تا ۵۰ سالگی به وجود می آید .
علائم و نشانه ها
زیاد شدن حجم پستانها بیش از حد معمول
علل و عوامل خطرساز
ژنیکوماستی میتواند به دلیل وجود بیماری های زیادی باشد.
به طور مثال ، داروها ۲۰ درصد، کم‌کاری اولیه بیضه (هیپوگونادیسم اولیه) ۱۰ درصد، تومورهای بیضه یا فوق کلیه ۳ درصد در به وجود آوردن این مشکل نقش دارند.
حدود ۱۰ درصد موارد هم شامل هیپوگونادیسم ثانویه، سوءتغذیه (در قدیم از علل شایع در کودکان بود، مقاومت به آندروژن (TFTS( یا مردهای زن‌نما که نوعی دو جنسی کاذب است)، سیروز کبدی ، اعتیاد به الکل، نارسایی مزمن کلیه ، پرکاری مادرزادی فوق کلیه ، تومور ترشح‌کننده هورمون جنسی، پرکاری تیرویید ، کم‌کاری تیرویید ، ایدز و داروهای ضدایدز است.در دیگر موارد، علت ژنیکوماستی، پیدا نشده است.
در رابطه با داروها باید گفت کمتر دارویی وجود دارد که موجب ژنیکوماستی نشود. البته مقصود مصرف دراز مدت دارو است، نه چند نوبت یا چند روز مصرف آن.مواد نیروزا ، استروییدها، آنابولیزان‌ها (برای حجم عضلات در بدنسازان)، کرم‌های استروژن ، اسپیرونالاکتون، فلوتاماید، سایمتیدین، رانیتیدین، متیل‌دوپا، داروهای اعصاب، ماری جوانا، هروئین، متادون، داروهای ضدتشنج و ضدصرع، ضد سل، ضد افسردگی (داروهای ضدافسردگی در خانم ها باعث پُرمویی و در آقایان باعث ژنیکوماستی می شوند)، شیمی‌درمانی ، هورمون رشد ، ضدسرطان‌ها، تمام آندروژن‌ها و … نمونه ی این داروها میباشند .
منبع:دکتر حیدری فوق تخصص جراحی پلاستیک